Re-integratiegedrag van personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering
Regioplan, Centerdata en TU Delft onderzochten in opdracht van UWV het gedrag van mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering (ZW, WGA, Wajong) bij re-integratie. Veel mensen uit deze groep kunnen (deels) werken, maar hun arbeidsparticipatie blijft achter. Doel was inzicht te krijgen in hoe dienstverlening en regels hun gedrag beïnvloeden en welke handelingsperspectieven professionals kunnen helpen om effectiever te re-integreren.
Het rapport concludeert dat werkzoekgedrag complex is en niet volledig te vangen in bestaande lineaire modellen die focussen op intentie. Een aanvullend perspectief, gebaseerd op sociaal-ecologische systemen en de adaptieve cyclus (evenwicht, ontregeling, heroriëntatie, groei), is nodig om de dynamische en onzekere situatie (‘wankel evenwicht’) van deze groep beter te begrijpen. Belangrijkste conclusies zijn:
- Veerkracht en steun zijn cruciaal om door de adaptieve cyclus te bewegen.
- Mensen kunnen op vijf manieren stagneren in dit proces; voor elke stagnatie is een specifiek ‘sleutelmechanisme’ nodig om verder te komen.
- Langzaam gaan voor duurzaam resultaat is vaak effectiever dan snelle plaatsing. Professionals moeten tempo en aanpak aanpassen aan de fase waarin iemand zit.
- Samen beslissen wordt bemoeilijkt door stress bij de cliënt of te snelle oplossingen van de professional. Vooraf reflecteren (getest met een kaartenset) kan het gesprek verbeteren.
Wat kun je ermee in de praktijk?
Deze publicatie biedt achtergrondinformatie over de complexiteit van re-integratiegedrag bij mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het geeft inspiratie voor een andere kijk op re-integratie: niet lineair, maar cyclisch en systeemgericht. Het model van de adaptieve cyclus en de vijf stagnaties met bijbehorende sleutelmechanismen bieden professionals praktische handvatten om beter aan te sluiten bij waar iemand in zijn proces staat. De geteste interventie (kaartenset) kan als inspiratie dienen voor tools om het gesprek en ‘samen beslissen’ te verbeteren. Het rapport onderbouwt de noodzaak voor een meer geduldige, persoonsgerichte aanpak die gericht is op duurzaamheid.
Voor wie is het relevant?
Dit onderzoek is vooral relevant voor gemeentelijke professionals (Werk en Inkomen) die werken met mensen met (arbeids)beperkingen. Het biedt hen nieuwe inzichten en handelingsperspectieven. Ook voor beleidsmedewerkers en managers bij UWV en gemeenten die re-integratiedienstverlening ontwikkelen en aansturen, bevat het rapport waardevolle informatie over gedragsbeïnvloeding en effectieve ondersteuning.