Jongeren betreden massaal de cryptomarkt

In het Nibud-rapport “de coronacrisis en ons geld” van 15 juli werd geconcludeerd dat steeds meer Nederlanders beleggen. Van de groep beleggers blijkt 18 procent een laag inkomen te hebben. Daarnaast blijkt een groot deel van de nieuwe beleggers jonger dan 35 jaar te zijn en is voornamelijk het beleggen in cryptocurrency populair. In dit artikel voor het tijdschrift Schuldsanering gaat John Wildenberg, schuldhulpverlener van het jaar 2020 en maatschappelijk werker bij Farent en PowerUp073 in Midden- en Noordoost-Brabant, verder in op de aantrekkingskracht van cryptocurrency op jongeren.

Crypto is geen nieuw fenomeen, het bestaat inmiddels al meer dan tien jaar. Bitcoin werd in 2009 gelanceerd met de doelstelling om een volledig transparant en digitaal betaalsysteem te ontwikkelen. Bitcoin is een systeem om waarde te vertegenwoordigen buiten het centrale bankensysteem om. De waarde van Bitcoin is enorm volatiel.

Inmiddels is Bitcoin al lang niet meer de enige cryptocurrency. Er zijn tegenwoordig enkele duizenden cryptocurrency’s met verschillende eigenschappen en toepassingen. Sommige crypto’s hebben ontzettend veel potentie, terwijl andere waardeloos zijn of dat snel worden. De meeste bezitters speculeren met crypto’s en hopen dat de koersen van hun munten in de toekomst snel zullen stijgen, zodat zij deze vervolgens met veel winst kunnen verkopen.

Aantrekkingskracht
Veel jongeren die John spreekt zijn recent gestart met het kopen van cryptomunten. Het concept is bij hen langer bekend, voornamelijk door een grote stroom aan reclame op social media. Deze reclames schetsen het beeld dat je er snel bij moet zijn, omdat je anders wel eens naast het net kan vissen. Toch wordt de beslissing om uiteindelijk crypto’s te kopen niet alleen veroorzaakt door deze reclames. Het laatste zetje wordt vaak gedaan door een gesprek met een vriend of familielid die de stap in de cryptowereld al geeft gezet. Voor veel jongeren blijkt deze bevestiging uit hun directe omgeving dan ook erg belangrijk te zijn

Het doel is voor de meeste jongeren hetzelfde, namelijk snel rijk worden. Daarnaast leeft onder veel jongeren de angst dat zij nooit een huis zullen kunnen kopen en dat dit de enige manier is om alsnog voldoende geld te kunnen verdienen. Verder valt op dat de meeste jongeren die zich bezighouden met crypto man zijn. Dit past in het beeld uit verschillende onderzoeken dat beleggers voornamelijk hoogopgeleid, jong en man zijn.

Risico’s
De handel in crypto is niet zonder risico’s. Hoewel er op YouTube veel educatief materiaal te vinden is, is de wereld van crypto zo complex en volatiel dat het leerproces vaak met vallen en opstaan gepaard gaat. Veel jongeren maken met name in het begin onverstandige keuzes, maar naarmate zij meer ervaring opdoen neemt de vaardigheid toe en de hebzucht af. In het begin zijn (voornamelijk de mannen) overmoediger dan vrouwen en overschatten zij hun eigen capaciteiten en kennis. Hierdoor kunnen zij onverantwoorde risico’s nemen.

De cryptokoersen kunnen bijzonder snel stijgen en dalen. Dit gaat, met name in het begin, gepaard met veel stress en heftige emoties. Ook kan het snel maken van grote winsten gepaard gaan met verslavingssymptomen.

Behalve deze persoonlijke effecten brengt ook het gebrek aan regulering van de markt extra risico’s met zich mee. Dit maakt de cryptomarkt extra gevoelig voor fraude, manipulatie en oplichting. Hierdoor ben je als consument extra kwetsbaar.

Een verbod op crypto
Vanwege de nadelen en gevaren van crypto gaan er geluiden op dat cryptomunten verboden of gereguleerd zouden moeten worden. Het klopt dat er risico’s zijn. Toch leren jongeren ook veel van hun ervaringen met crypto en worden zij sneller geldwijs. Crypto maakt jongeren nieuwsgierig en daagt ze uit om verstandige keuzes te maken. Jongeren verdiepen zich gaandeweg in de economische en technologische elementen van crypto en doen op die manier kennis en vaardigheden op.

Wat wel belangrijk is is duidelijke voorlichting over de risico’s van crypto. In juni 2021 gaf John een voorlichtingssessie aan jongeren. De jongeren reageerden hier zeer enthousiast op en deelden vrijelijk hun eigen ervaringen en misstappen.

De vragen die in deze voorlichting effectief tot een dialoog hebben geleid, zijn:
• Kan crypto worden gehackt en hoe beveilig jij je cryptomunten?
• Ken je de verhoudingen tussen risicovol beleggen en
de kans op verlies? Hoe kun je risico’s spreiden? Hoeveel risico neem jijzelf?
• Wist je dat crypto handel veel gelijkenissen vertoont met gokken en dus ook kan leiden tot grotere verliezen dan andere vormen van beleggen en handel? Wat vraagt dit van jouw financiële buffer voor onverwachte uitgaven? En heb je andere manieren om rendement te maken ook afgewogen? Manieren die minder of geen risico’s met zich meebrengen.
• Crypto werkt verslavend. Velen raken geobsedeerd. Wat kan jij doen om niet in de problemen te komen? Wie zou je kunnen vragen om een oogje in het zeil te houden?

Conclusie
Crypto heeft nog amper een plek binnen de financiële voorlichting en de wereld van schuldhulpverlening. Gezien de enorme populariteit onder jongeren is het negeren van deze ontwikkeling zeer onverstandig. De ervaring van John is dat voorlichting werkt, zeker als leeftijdsgenoten met elkaar kunnen reflecteren op hun eigen gedrag en fouten vrijelijk kunnen delen.