Keuzes en ervaringen bij een persoonlijke lening

Welke keuzes maken consumenten als ze een persoonlijke lening afsluiten? Ze bereiden zich goed voor, alleen letten ze te weinig op de looptijd en het totaalbedrag. De meeste mensen zijn tevreden over hun lening.

Het Nibud heeft gekeken welke factoren invloed hebben als mensen een lening afsluiten en hoe ze hun lening ervaren. Aan dit onderzoek deden 850 huishoudens mee die de afgelopen 2 jaar een persoonlijke lening hebben afgesloten via een tussenpersoon. Dit rapport geeft je informatie over de keuzes en ervaringen bij een persoonlijke lening. De inzichten kun je inzetten binnen het hulp- en dienstverleningsaanbod.

Kenmerken van de leningen

Mensen lenen gemiddeld €25.000 met een looptijd van 8 jaar en een maandbedrag (inclusief rente) van €310. Bij de looptijd kiezen mensen vaak een rond getal: 23% heeft een lening met een looptijd van 5 jaar en bij 43% gaat het om een looptijd van 10 jaar.

De belangrijkste leendoelen zijn:

• auto: gemiddeld €15.000 in 5 jaar;
• woning verbouwen of verbeteren woning: gemiddeld €25.000 in 10 jaar;
• oversluiten van een eerdere lening: gemiddeld €30.000 in 9 jaar.

De meeste mensen bereiden zich goed voor

94% van de consumenten weet nog welk bedrag ze hebben geleend. Maar 38% weet het totaalbedrag (leenbedrag plus rente) niet meer. Ook weet 13% niet meer wat de looptijd is.

Mensen sluiten niet zomaar een lening af. 96% heeft vooraf gekeken of hij de aflossing kan betalen. Mensen denken na hoeveel ze nodig hebben (92%) en wat de gevolgen zijn (95%).

Procedure bij de kredietverstrekker werkt

Als iemand een persoonlijke lening wil afsluiten, controleert de kredietverstrekker:

• of iemand genoeg inkomen heeft om de maandlasten te kunnen betalen;
• of de lening past bij de gezinssamenstelling;
• welke andere betalingsverplichtingen iemand heeft.

Deze acceptatiecriteria voor persoonlijke leningen lijken goed te werken. Alleen hadden de consumenten die aan dit onderzoek meededen een hoger inkomen dan de gemiddelde Nederlander. Problemen met betalingsachterstanden ontstaan vaak bij een ander soort krediet: van webwinkels en postorderbedrijven. Daarom adviseert het Nibud om de acceptatiecriteria daar aan te scherpen.

Bijna iedereen is tevreden over zijn lening

92% van de mensen is tevreden over zijn lening. Als mensen ontevreden zijn, komt dat meestal door het rentepercentage: 9% is daar ontevreden over. De hoogte van de maandlasten heeft geen invloed op de tevredenheid.

Voor ruim de helft brengt de lening rust

Bij 56% van de mensen heeft de lening rust in de financiële situatie gebracht. Dat geldt vaker voor mensen die een lening hebben overgesloten. Misschien komt dat doordat ze door de oversluiting meer overzicht in de financiën hebben gekregen.

Een kwart van de huishoudens ervaart de lening als een last. Toch vindt ook 22% van deze groep dat hun lening rust heeft gebracht in de financiële situatie.

5% van de leners vindt de terugbetaling tegenvallen. 60% van de leners vindt dit juist meevallen, en bij 35% klopt de terugbetaling met wat ze hadden verwacht. Of de terugbetaling meevalt of tegenvalt, lijkt verband te houden met de manier waarop mensen zich hebben voorbereid op de lening. Wie de terugbetaling vindt tegenvallen, heeft minder goed over de consequenties nagedacht dan wie de terugbetaling vindt meevallen: 87% tegen 97%. Ook wisten degenen die het nu tegenvalt van tevoren minder vaak hoeveel ze wilden lenen dan degenen die de afbetaling vinden meevallen: 78% tegen 93%.

Snelheid en rente zijn belangrijk

Waar letten mensen op als ze een lening afsluiten? Vooral de snelheid waarmee ze de lening kunnen krijgen (59%) en de lage rente (58%) zijn belangrijk. De belangrijkste financiële aspecten waar mensen op letten, zijn het rentepercentage, het leenbedrag en de hoogte van het maandbedrag. Ze letten minder op de looptijd en het totaalbedrag.

Ook emoties spelen een rol: 44% van de mensen zegt dat ze voor een tussenpersoon hebben gekozen die ze een goed gevoel gaf. Mensen die via ‘execution only’ een lening hebben afgesloten (59%), vinden betrouwbaarheid en een goed gevoel belangrijker dan mensen die advies vroegen aan een tussenpersoon (41%).

Mensen onderschatten de gevolgen van de looptijd

Consumenten denken goed na over de hoogte van de lening en hoeveel ze elke maand willen aflossen. Maar ze onderschatten de gevolgen van de looptijd.

Mensen vergeten dat ze over bijvoorbeeld 5 jaar het geld (het leenbedrag) allang hebben uitgegeven. Toch moeten ze dan nog steeds elke maand aflossen. Het is moeilijk in te schatten hoe je dat tegen die tijd zal ervaren.

Bij een langere looptijd zijn mensen minder tevreden. Mensen zijn ook minder tevreden naarmate het langer geleden is dat de lening is afgesloten: bij een lening die 13 maanden geleden is afgesloten zijn minder mensen tevreden dan bij 10 maanden geleden. Ook mensen die moeite hebben om hun lening terug te betalen, noemen een langere looptijd als een belangrijke reden. Vooraf vinden consumenten de looptijd minder belangrijk, maar die heeft dus wel invloed op hoe ze de aflossing ervaren.

Het totaalbedrag moet meer aandacht krijgen

De website van de kredietverstrekker heeft invloed op de keuzes van de consument. Als het totaalbedrag (leenbedrag plus rente) boven aan de webpagina staat, kiezen consumenten een kortere looptijd dan wanneer het totaalbedrag onderaan staat: gemiddeld 75 maanden in plaats van 78 maanden.

Het Nibud adviseert kredietverstrekkers en tussenpersonen om consumenten beter te wijzen op het totaalbedrag en de looptijd van de lening.