Bijstandsgerechtigden op zoek naar werk

Deze publicatie onderzocht door middel van gesprekken met bijstandsgerechtigden en professionals wat de factoren zijn die een rol spelen in het zoekgedrag van bijstandsgerechtigden naar een (betaalde) baan. Het onderzoek trekt geen harde conclusies, maar de bevindingen zijn wel richtinggevend en tonen mechanismen die van belang zijn bij het zoekgedrag van bijstandsgerechtigden naar werk.

De meerwaarde is dat het laat zien wat mensen écht motiveert om werk te zoeken. Vaak zijn dat niet-financiële factoren, zoals zingeving en sociale contacten.

Wat zijn de belangrijkste aanbevelingen?

• Bied aandacht en intensieve persoonlijke begeleiding, vooral voor de groep bijstandsgerechtigden die intrinsiek gemotiveerd is.
• Investeer in coachende vaardigheden en gesprekstechnieken voor professionals. Een goede klik en hernieuwd vertrouwen kunnen cruciaal zijn.
• Vergroot de kennis over het toeslagenstelsel bij zowel professional als bijstandsgerechtigden om onzekerheid en misverstanden te voorkomen.
• Werk institutionele belemmeringen rond parttime werk weg. Dit kan een belangrijke opstap zijn naar volledige uitstroom uit de bijstand.
• Experimenteer met de basisbaan als alternatief voor de bijstand, waarbij mensen maatschappelijk nuttig werk doen voor een basisinkomen.
• Heb oog voor de individuele en maatschappelijke waarde van vrijwilligerswerk en mantelzorg.

Wat kun je ermee in de praktijk?

De inzichten helpen om de gemeentelijke dienstverlening beter aan te laten sluiten bij de leefwereld en de drijfveren van de doelgroep. Het rapport maakt duidelijk dat een eenzijdige focus op financiële prikkels en verplichtingen niet altijd effectief is. In de praktijk kun je deze kennis gebruiken om het gesprek met bijstandsgerechtigden anders in te steken. Door te focussen op intrinsieke motivatie, persoonlijke ontwikkeling en de wens om maatschappelijk bij te dragen, kun je als professional beter maatwerk leveren.

Voor wie is het relevant?

Dit rapport is relevant voor iedereen in het gemeentelijk sociaal domein die werkt met bijstandsgerechtigden. Denk aan beleidsmedewerkers die het re-integratiebeleid vormgeven en uitvoerend professionals (klantmanagers, consulenten) die dagelijks met de doelgroep werken. Het is met name waardevol als je op zoek bent naar een aanpak die verder gaat dan de standaardinstrumenten en die de menselijke maat centraal stelt.