De implementatie van de Wet banenafspraak bij de overheid

In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hebben De Beleidsonderzoekers de implementatie van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten bij de overheid onderzocht. Aanleiding was de constatering dat de sector overheid achterblijft bij de sector markt in het realiseren van het afgesproken aantal banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Het onderzoek richt zich op de inspanningen van overheidssectoren sinds 2019 en brengt in kaart hoeveel banen indirect via inkoop en social return worden gerealiseerd.

De werkagenda’s die overheidssectoren opstellen om de banenafspraak te realiseren, worden in de praktijk verschillend gebruikt en niet altijd zoals bedoeld in het Bestuursakkoord uit 2019. De belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit het rapport zijn:

• Het rapport adviseert om sectorvertegenwoordigers meer middelen te geven en de werkagenda’s meer als een cyclisch beleidsinstrument in te zetten, inclusief analyse, doelen en monitoring.
• Werkagenda’s worden vaker gebruikt om te rapporteren over behaalde resultaten (bottom-up) dan als sturend instrument voor toekomstige acties (top-down).
• De beleidscyclus in de werkagenda’s is vaak niet compleet: een probleemanalyse, meetbare doelen (anders dan het aantal banen) en monitoring ontbreken meestal.
• De rol van sectorvertegenwoordigers is vaak beperkt door een tekort aan tijd, budget en mandaat om werkgevers echt aan te sturen.
• Complexiteit in wet- en regelgeving, zoals de verschillen tussen gemeenten en het onderscheid tussen de sectoren markt en overheid, wordt als belemmerend ervaren.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Dit rapport biedt achtergrondinformatie en onderbouwing voor beleid. Het geeft inzicht in de succesfactoren en knelpunten bij de implementatie van de banenafspraak in de publieke sector. Je kunt de analyse van de werkagenda’s en de aanbevelingen gebruiken om de eigen aanpak binnen je gemeente of overheidsorganisatie te evalueren en te versterken.

Voor wie is het relevant?

De publicatie is primair relevant voor beleidsmedewerkers bij de Rijksoverheid, gemeenten, provincies, waterschappen en in het onderwijs die zich bezighouden met de Participatiewet en de banenafspraak. Ook voor HR-professionals en managers binnen deze sectoren biedt het rapport waardevolle inzichten en handvatten.