De langetermijneffecten van bijstandsexperimenten in Deventer, Utrecht en Wageningen

Op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft het Centraal Planbureau (CPB) een vervolgonderzoek uitgevoerd naar de experimenten met de Participatiewet. Deze experimenten vonden tussen 2017 en 2019 plaats in zes gemeenten, waaronder Deventer, Utrecht en Wageningen. Het doel was om te onderzoeken welke aanpak effectief is om inwoners vanuit de bijstand naar werk te begeleiden. Waar eerdere rapportages zich richtten op de korte termijn, kijkt deze notitie specifiek naar de effecten op de langere termijn en naar de uitstroom naar zelfstandig ondernemerschap.

De resultaten laten zien dat de effecten van de verschillende interventies ook op de langere termijn beperkt zijn. De belangrijkste conclusies uit de analyse zijn:

• Een ontheffing van verplichtingen had in Utrecht na afloop van het experiment een positief effect op de uitstroom naar werk, mogelijk door toegenomen zelfredzaamheid. In andere gemeenten was dit effect niet zichtbaar .
• Intensieve begeleiding leidde in Utrecht tijdens het experiment tot meer deeltijdwerk, maar dit effect stagneerde na afloop en ontwikkelde zich niet door naar voltijdwerk .
• Het ruimer vrijlaten van bijverdiensten zorgde soms voor een tijdelijke toename van deeltijdwerk, maar na afloop verdween dit effect of was er zelfs sprake van een negatief effect op de uitstroom naar voltijdwerk, zoals in Wageningen .
• Er is nauwelijks significant effect gevonden van de interventies op de uitstroom naar zelfstandig ondernemerschap.
• Het CPB adviseert om bij toekomstige experimenten het aantal verschillende interventies te beperken om effecten nauwkeuriger te kunnen meten.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Deze publicatie dient als verantwoording en onderbouwing van beleid binnen de Participatiewet. Het rapport biedt inzicht in de duurzaamheid van effecten van instrumenten zoals ontheffing, intensieve begeleiding en inkomstenvrijlating. Je kunt de informatie gebruiken om realistische verwachtingen te scheppen over de effectiviteit van deze middelen. Daarnaast biedt het document waardevolle methodologische lessen voor de opzet van toekomstige pilots en experimenten binnen jouw gemeente.

Voor wie is het relevant?

Deze publicatie dient als verantwoording en onderbouwing van beleid binnen de Participatiewet. Het rapport biedt inzicht in de duurzaamheid van effecten van instrumenten zoals ontheffing, intensieve begeleiding en inkomstenvrijlating. Je kunt de informatie gebruiken om realistische verwachtingen te scheppen over de effectiviteit van deze middelen. Daarnaast biedt het document waardevolle methodologische lessen voor de opzet van toekomstige pilots en experimenten binnen jouw gemeente.