Factsheet bijzondere bijstand: is het vangnet onder het vangnet nog intact?
Deze factsheet van Divosa, in samenwerking met BMC en Stimulansz, zet de feiten en cijfers rondom de bijzondere bijstand op een rij. De aanleiding is de vraag of de bijzondere bijstand nog functioneert als het vangnet onder het vangnet van de algemene bijstand, nu de Rijksoverheid steeds vaker incidentele inkomensvoorzieningen (zoals de TONK en de energietoeslag) bij gemeenten neerlegt.
Uit de analyse van de uitgaven en het bereik komen de volgende conclusies naar voren:
- De totale uitgaven aan bijzondere bijstand zijn tussen 2010 en 2021 gestegen van 401 miljoen euro naar 615 miljoen euro.
- De stijging wordt hoofdzakelijk verklaard door toegenomen kosten voor beschermingsbewind, de collectieve aanvullende zorgverzekering en de individuele inkomenstoeslag.
- Gemiddeld wordt 7 procent van de uitgaven aan inkomensregelingen besteed aan bijzondere bijstand.
- Grote en stedelijke gemeenten geven per inwoner gemiddeld meer uit aan bijzondere bijstand dan kleinere, niet-stedelijke gemeenten.
- Het bereik van de individuele bijzondere bijstand wordt geschat op 57 procent. Het bereik van de categoriale energietoeslag (eenmalige regeling) was met circa 90 procent uitzonderlijk hoog.
Wat kun je ermee in de praktijk?
Deze publicatie dient als achtergrondinformatie en onderbouwing voor het lokale minimabeleid. De cijfers stellen je in staat om de discussie te voeren over de beleidsvrijheid die gemeenten hebben om de bijzondere bijstand in te zetten en te bepalen op welke wijze de meest kwetsbare inwoners worden bereikt. Je kunt de analyse over het verschil in bereik tussen individuele en categoriale regelingen gebruiken om de toegankelijkheid van het lokale minimabeleid te verbeteren.
Voor wie is het relevant?
Deze factsheet is zeer relevant voor beleidsmedewerkers die verantwoordelijk zijn voor armoede- en inkomensbeleid (Participatiewet). Het biedt controllers en managers inzicht in de financiële ontwikkelingen en de effectiviteit van het gemeentelijk minimabeleid.