Het meten van brede kosten en baten van participatiebeleid

In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft SEO Economisch Onderzoek, in samenwerking met de Vrije Universiteit, een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar het meten van de brede maatschappelijke kosten en baten van participatiebeleid. Het doel van de studie, genaamd Meer dan werk alleen, is om te onderzoeken of de effecten van participatie-instrumenten, die vaak verder reiken dan alleen werk en inkomen, inzichtelijk gemaakt kunnen worden in een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). De aanleiding is dat baten zoals een betere gezondheid of minder criminaliteit nu vaak niet worden meegenomen, waardoor de maatschappelijke opbrengsten van beleid mogelijk te negatief worden ingeschat.

De belangrijkste conclusie is dat het voor de meeste participatie-instrumenten momenteel lastig is om een volledige MKBA uit te voeren die voldoet aan de wetenschappelijke standaarden. De reden hiervoor is dat er nog te weinig bekend is over de brede maatschappelijke effecten en de precieze kosten van de instrumenten. Het rapport stelt wel dat:

• Voor instrumenten als intensief klantcontact en scholing een volledige MKBA op termijn haalbaar lijkt, mits er aanvullend onderzoek wordt gedaan.
• Lichtere vormen van een MKBA, zoals een ‘MKBA als denkkader’, nu al mogelijk zijn om de verwachte kosten en baten kwalitatief te benoemen.
• Er diverse kansrijke onderzoeksopties zijn om meer inzicht te krijgen in de brede effecten, zoals het uitbreiden van bestaande experimenten met bredere uitkomstmaten.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Deze publicatie dient voornamelijk als achtergrondinformatie en onderbouwing voor beleidskeuzes. Het rapport maakt inzichtelijk waarom het complex is om de volledige maatschappelijke waarde van participatiebeleid te meten. Daarnaast biedt het concrete inspiratie en ideeën voor het opzetten van nieuw onderzoek om de kennis over de effectiviteit van beleid te vergroten.

Voor wie is het relevant?

Dit rapport is met name relevant voor beleidsmedewerkers van gemeenten en bij het Rijk (ministerie van SZW) die zich bezighouden met de vormgeving en evaluatie van beleid binnen de Participatiewet. Het biedt hen de kennis om de effectiviteit van verschillende re-integratie-instrumenten beter op waarde te schatten en om te investeren in onderzoek dat leidt tot beter onderbouwde beleidskeuzes in de toekomst.