Ervaringen met werken in de bijstand

Dit document is een hoofdstuk uit de publicatie ‘Naar een werkzame bijstand’, een eindrapport van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), de Universiteit van Amsterdam (UvA) en The Work Lab. Dit hoofdstuk richt zich specifiek op de ervaringen van mensen die in de bijstand (parttime) werken. Het doel is om inzicht te krijgen in de waarde van betaald werk, de motivaties van mensen om te werken en de belemmeringen die zij ervaren.

Het onderzoek naar de ervaringen van werkenden in de bijstand levert een aantal duidelijke conclusies en aanbevelingen op. De belangrijkste zijn:

• Mensen zijn gemotiveerd om te werken, niet alleen voor het inkomen maar ook voor structuur, sociale contacten en een gevoel van eigenwaarde.
• De belangrijkste belemmeringen om (meer) te werken zijn zorgtaken en gezondheidsproblemen. Ook het gebrek aan mogelijkheden voor meer uren bij de werkgever speelt een rol.
• De verrekening van wisselende inkomsten met de bijstandsuitkering is een grote bron van stress en onzekerheid. Dit werkt contraproductief: uit angst voor de administratie en terugvorderingen durven mensen soms niet (meer) werk aan te nemen.
• Interventies die de kans op werk vergroten zijn onder andere het gefaseerd opbouwen van werkuren en een financiële beloning, zoals de bijverdienpremie. Het aanbieden van contracten met vaste uren in plaats van flexcontracten kan veel onrust wegnemen.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Dit hoofdstuk dient als achtergrondinformatie en biedt inspiratie en ideeën voor beleid en uitvoering. Het geeft een diepgaand inzicht in de leefwereld van inwoners die parttime werken naast hun bijstandsuitkering. De publicatie kan gebruikt worden als onderbouwing om de ondersteuning voor deze groep te verbeteren en knelpunten, zoals de inkomstenverrekening, aan te kaarten.

Voor wie is het relevant?

De publicatie is relevant voor zowel beleidsmedewerkers als uitvoerend professionals in het gemeentelijk sociaal domein (werk en inkomen, armoede en schulden). Het biedt beleidsmakers inzicht in de effecten van de huidige regelgeving. Voor de uitvoering, met name voor klantmanagers, geeft het concrete aanknopingspunten voor het gesprek met inwoners over de mogelijkheden en belemmeringen rondom werk.