Gemeentelijke aanpak vroegsignalering onder de loep 2025
Dit rapport gaat over de huidige vroegsignaleringsaanpak van gemeenten en de ontwikkelingen die de aanpak het afgelopen jaar heeft doorgemaakt. Aanleiding voor dit rapport is het eindrapport Wetsevaluatie Vroegsignalering in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening over de bijdrage van vroegsignalering aan het voorkomen en verminderen van problematische schulden, maar duidelijke verschillen die bestaan tussen gemeenten. Als reactie hierop geeft dit rapport een actueel en landelijk beeld van de gemeentelijke uitvoeringspraktijk, de gehanteerde werkwijzen en keuzes rondom vroegsignalering. Doel is om kennisdeling tussen gemeenten te bevorderen en ondersteuning te verbeteren, zodat gemeenten hun aanpak verder kunnen ontwikkelen en beter kunnen aansluiten bij de lokale praktijk.
De belangrijkste bevindingen van het rapport zijn:
- Vroegsignalering draagt zichtbaar bij aan het voorkomen en verminderen van schulden, maar de aanpak verschilt sterk per gemeente.
- Bij zes op de tien gemeenten voeren schuldhulpverleners de signalering uit; steeds vaker werken ook callcenters en maatschappelijk werkers mee aan vroegsignalering.
- Bijna zeven op de tien gemeenten hanteren een drempelbedrag bij het opvolgen van vroegsignaleringssignalen, vaak afhankelijk van het type signaal en capaciteit.
- Telefonisch contact en huisbezoeken blijken effectiever voor bereik en hulpacceptatie dan schriftelijke benaderingen.
- Gemeenten vragen om betere samenwerking en informatie-uitwisseling met vastelastenpartners.
Wat kun je ermee in de praktijk?
Het rapport geeft gemeenten concrete inzichten om hun eigen vroegsignaleringsaanpak te evalueren en te verbeteren. De cijfers en praktijkvoorbeelden helpen bij het afwegen van keuzes: hoeveel capaciteit is nodig, welke contactvormen werken het beste en hoe kan samenwerking met partners worden versterkt? Ook biedt het handvatten om bestuurlijke besluiten te onderbouwen, bijvoorbeeld over budget, inzet van personeel en monitoring.
Voor wie is het relevant?
Dit rapport is in de eerste plaats relevant voor beleidsadviseurs schuldhulpverlening, armoede en inkomen, die de lokale aanpak vormgeven en monitoren. Ook voor teamleiders en managers binnen het sociaal domein biedt het nuttige inzichten bij het sturen op capaciteit, budget en organisatie van de vroegsignalering. Uitvoerend professionals, zoals schuldhulpverleners, vroegsignaleerders en maatschappelijk werkers, kunnen de bevindingen gebruiken om hun werkwijze te vergelijken en te verbeteren. Tot slot is de informatie waardevol voor wethouders en raadsleden die besluiten nemen over middelen en prioriteiten binnen armoede- en schuldenbeleid.