Spring naar content

Handvatten voor een goede werkrelatie tussen inwoner en consulent

2 juli 2025

Werk en inkomen

Deze handreiking van Movisie en de Universiteit voor Humanistiek komt voort uit het actieonderzoek ‘In De Dichter Bij Stand’, uitgevoerd samen met de gemeenten Assen, Oss en Rotterdam. Het doel van het project was inzicht krijgen in een goede werkrelatie tussen inwoners en consulenten in de Participatiewet. De publicatie biedt professionals handvatten om deze relatie vorm te geven, met speciale aandacht voor de ‘bagage’ die inwoners meedragen.

De centrale bevinding is dat de werkrelatie wordt beïnvloed door de ‘bagage’ van een inwoner: een combinatie van een ‘geschonden levensverhaal’ (zoals scheiding, werkloosheid of gezondheidsproblemen) en ‘systeemkritiek’ (zoals wantrouwen of negatieve ervaringen met instanties). De manier waarop een consulent hiermee omgaat, is cruciaal voor het succes van de begeleiding en het onderlinge vertrouwen. De handreiking geeft suggesties op drie niveaus:

  • Geef de inwoner ruimte om de bagage in te brengen, bijvoorbeeld door samen de agenda voor het gesprek op te stellen en vooraf het dossier te raadplegen om op de hoogte te zijn van de kern.
  • Ga passend om met de bagage in het gesprek. Erken het gevoel achter systeemkritiek (ook als je het niet eens bent met de kritiek zelf) en wees transparant over de grenzen van je eigen invloedssfeer.
  • Zorg voor gezamenlijke afstemming als consulenten. Creëer momenten voor intervisie of teamoverleg om te bespreken hoe je als team omgaat met bagage en systeemkritiek.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Deze publicatie dient als een praktische handreiking en inspiratiebron voor de uitvoering. Het biedt consulenten concrete tips en gesprekspunten om de werkrelatie met inwoners te verbeteren. De handvatten helpen om beter aan te sluiten bij de leefwereld van de inwoner, ruimte te geven aan eerdere (negatieve) ervaringen en het onderlinge vertrouwen te versterken.

Voor wie is het relevant?

De handreiking is primair geschreven voor uitvoerende professionals in het domein Werk en Inkomen, zoals consulenten, klantmanagers en werkcoaches. Het is ook relevant voor hun teamleiders en managers, vanwege de handvatten voor gezamenlijke afstemming en intervisie. Daarnaast biedt het beleidsmedewerkers inzicht in hoe ‘systeemkritiek’ doorwerkt in de spreekkamer.

Gerelateerde artikelen

Bijstandsgerechtigden op zoek naar werk

Dit rapport van Platform31 onderzoekt de factoren die het zoekgedrag naar werk van bijstandsgerechtigden beïnvloeden. Intrinsieke motivatie en persoonlijke begeleiding zijn vaak belangrijker dan financiële prikkels. Het biedt gemeenten concrete…

Portretten van klantmanagers en klanten in de bijstand

Deze publicatie belicht de relatie tussen klant en klantmanager in de bijstand. Aan de hand van persoonlijke verhalen wordt het belang van nabijheid en een menselijke benadering getoond. Het laat…

Ervaringsverhalen uit het sociaal domein over gemiste ondersteuning

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) bundelde vijftien ervaringsverhalen van mensen die vastliepen in het sociaal domein. Deze publicatie geeft een inkijk in hun leefwereld en de impact van gemiste…