Niet-gebruik inkomensondersteunende regelingen
Inwoners maken lang niet altijd gebruik van de inkomensondersteunende regelingen waar zij recht op hebben. Dit niet-gebruik bedreigt de bestaanszekerheid en zorgt dat beleidsdoelen niet gehaald worden. In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft Significant APE een synthesestudie uitgevoerd. Het doel is om bestaande wetenschappelijke en beleidsgerichte kennis over dit probleem te bundelen en te structureren.
De studie bevestigt dat het niet-gebruik complex is en uiteenlopende oorzaken heeft. De omvang verschilt sterk: regelingen met een inkomenstoets, zoals de bijzondere bijstand, kennen het hoogste niet-gebruik. De oorzaken bevinden zich op drie niveaus:
- De regelgeving: de regels zijn te complex, onduidelijk of bevatten een inkomens- of vermogenstoets;
- De uitvoering: er is sprake van gebrekkige communicatie, ingewikkeld jargon of een vermenging van hulp en controle;
- De inwoner: die heeft een tekort aan kennis, angst voor stigmatisering of terugvorderingen, of een beperkt doenvermogen.
Wat kun je ermee in de praktijk?
Deze publicatie dient als achtergrondinformatie en onderbouwing voor het beleid om niet-gebruik tegen te gaan. Het rapport bundelt de bekende oorzaken en mogelijke interventies. Het biedt inspiratie om de eigen (lokale) regelgeving en de uitvoeringspraktijk te analyseren en de drempels voor inwoners te verlagen. De sleutel is om het aanvragen zo makkelijk mogelijk te maken en proactief te helpen.
Voor wie is het relevant?
Dit rapport is zeer relevant voor beleidsmedewerkers op het gebied van armoede, schulden en de Participatiewet. Het biedt ook belangrijke inzichten voor uitvoerende professionals (zoals klantmanagers en wijkteams). Het helpt hen de barrières te herkennen die inwoners ervaren en benadrukt de noodzaak van vereenvoudiging en betere voorlichting.