Werken vanuit vertrouwen en niet-gebruik van inkomensondersteunende maatregelen

In dit artikel van de Rijksuniversiteit Groningen onderzoeken de auteurs de relatie tussen ‘werken vanuit vertrouwen’ en het niet-gebruik van inkomensondersteunende voorzieningen. Aanleiding is de aanpak van de gemeente Groningen, die de aanvraagprocedure voor verschillende regelingen heeft vereenvoudigd door aanvragers niet langer om bewijsstukken te vragen. Het doel van het onderzoek is om te bepalen in hoeverre deze en andere kenmerken van regelingen van invloed zijn op het niet-gebruik van voorzieningen, en welke rol het (wederzijdse) vertrouwen tussen inwoner en overheid hierin speelt.

Uit het onderzoek blijkt dat vertrouwen een cruciale rol speelt. Een overheid die vertrouwen uitstraalt in de vormgeving en uitvoering van regelingen, kan het bereik van haar voorzieningen vergroten. De kans op niet-gebruik is kleiner als:

• er duidelijke en concrete criteria zijn voor wie recht heeft op een voorziening;
• de aanvraag een vast bedrag betreft, wat onzekerheid over de opbrengst wegneemt;
• de aanvrager geen bewijsstukken hoeft mee te sturen met de aanvraag;
• er geen of minder bestedingsbinding is.

Wat kun je ermee in de praktijk?

De publicatie dient als achtergrondinformatie en onderbouwing voor beleidskeuzes die gericht zijn op het terugdringen van niet-gebruik. Het biedt inspiratie en ideeën om aanvraagprocedures te vereenvoudigen en regelingen te ontwerpen vanuit vertrouwen.

Voor wie is het relevant?

Het artikel is relevant voor beleidsmedewerkers op het gebied van werk en inkomen. Het biedt handvatten voor het ontwerpen en evalueren van inkomensondersteunende maatregelen (Participatiewet en gemeentelijk armoedebeleid). Ook voor uitvoerende professionals is het interessant, omdat het inzicht geeft in de drempels die inwoners ervaren.