De kosten en baten van sociale activiteiten

Dit rapport gaat over de kosten en baten van sociale activiteiten. Het onderzoekt hoe vaak Nederlanders deelnemen aan sociale activiteiten, hoeveel ze hieraan uitgegeven en hoe zij het ervaren wanneer ze meer uitgeven aan sociale activiteiten dan gewild. Het rapport is een verdiepingsonderzoek als onderdeel van de Nationale Monitor Geldzorgen. Aanleiding voor het rapport is dat stijgende kosten sociale participatie kunnen beperken, terwijl verbondenheid en meedoen in de maatschappij juist essentieel zijn voor het welzijn van mensen.

De belangrijkste bevindingen van het rapport zijn:

• 42% van de mensen neemt vaak deel aan sociale activiteiten die geld kosten. Hierbij is te zien dat jongvolwassenen (18 – 34 jaar) vaker deelnemen dan midden volwassenen (35 – 54 jaar) en mensen met midden- of hoge inkomens vaker deelnemen dan mensen met lage inkomens.
• De kosten die mensen kwijt zijn aan sociale activiteiten variëren van €0 tot €500 per maand.  
• 91% van de mensen geeft wel eens meer geld uit aan sociale activiteiten dan gewild, vaak door groepsdruk of onnadenkendheid. Dit kan leiden tot geldzorgen.
• Mensen die vaker deelnemen aan sociale activiteiten die geld kosten ervaren een sterker sociaal netwerk, hogere levenstevredenheid en meer verbondenheid met de maatschappij.
• Voor bijna een kwart van de mensen vormen zorgen over uitgaven aan sociale activiteiten of het hebben van onvoldoende geld een belemmering om deel te nemen aan sociale activiteiten die geld kosten. Hierdoor zijn zij minder goed in staat hun sociale netwerken te onderhouden.
• Uitgaven aan sociale activiteiten moeten niet gezien worden als ‘extra’ of ‘niet-essentieel’, aangezien deelname aan sociale activiteiten die geld kosten onderdeel uitmaken van een tevreden en verbonden leven.

Wat kun je ermee in de praktijk?

De uitkomsten helpen om beleid en uitvoering in het sociaal domein beter af te stemmen op de werkelijke behoeften van inwoners. Gemeenten kunnen sociale uitgaven nadrukkelijk meenemen bij de bepaling van een bestaansminimum. Professionals kunnen signaleren wanneer kosten mensen buitensluiten en waar ondersteuning nodig is. Ook biedt het onderzoek inzicht om preventieve interventies te ontwikkelen, bijvoorbeeld gericht op jongvolwassenen die vaak meer uitgeven dan ze willen.

Voor wie is het relevant?

De publicatie is relevant voor beleidsmedewerkers die zich bezighouden met armoedebeleid, schuldenpreventie en bestaanszekerheid, en voor uitvoerend professionals in werk & inkomen en schuldhulpverlening. Ook organisaties die inzetten op sociale cohesie, welzijnswerk en financiële educatie kunnen er direct mee aan de slag. Juist nu veel huishoudens onder druk staan, is het belangrijk de waarde van sociale participatie financieel te erkennen.