Financiële problematiek onder hbo-studenten

Wat voor financiële zorgen hebben hbo-studenten en wat zijn de gevolgen voor hun studie? Hoe kun je financiële problemen bij studenten herkennen? Om dit te onderzoeken, vulden bijna 5000 studenten een online enquête in.

Bijna de helft van de hbo-studenten leent voor zijn studie geld bij de Dienst uitvoering Onderwijs (DUO). Ze bouwen dus een studieschuld op. 49% van deze studenten heeft daar soms zorgen over, en 28% zelfs vaak. 

34% van de studenten met een lening bij DUO heeft geen idee hoe hoog zijn studieschuld is. Bij de studenten die het wél weten, verschilt het bedrag sterk. Zo heeft 7% van de studenten een schuld van €40.000 of meer, en 43% heeft een schuld van €10.000 of minder. 

Dit blijkt uit een online vragenlijst die 5000 hbo-studenten hebben ingevuld.

Moeilijk rondkomen

21% van de studenten kan moeilijk rondkomen. Dat heeft vooral te maken met hoge studiekosten en lage inkomsten. Van de groep die moeilijk kan rondkomen, vindt maar 5% dat een groot probleem. 35% noemt het een klein probleem. Het merendeel vindt het geen probleem.

Als studenten hun financiële situatie een probleem vinden, is dat onder andere omdat: 

• ze niet kunnen meedoen met activiteiten of spullen (57%);
• ze last hebben van stress (56%);
• ze hun vaste lasten niet kunnen betalen, zoals de huur of het collegegeld (45%);
• ze niet alles kunnen kopen waar ze zin in hebben (21%).

De gevolgen van geldzorgen

Studenten die moeilijk rondkomen, hebben soms klachten door hun financiële situatie. Zoals stress, lichamelijke spanning, hoofdpijn en slaapproblemen.

Studenten die moeilijk kunnen rondkomen, zeggen verder dat ze:

• lagere cijfers halen omdat ze meer moeten werken om hun studie te kunnen betalen;
• lagere cijfers halen door geldzorgen;
• zich door hun geldzorgen minder goed kunnen concentreren;
• vaker colleges missen door hun geldzorgen;
• vaker nadenken over stoppen met hun studie;
• vaker te laat hun collegegeld betalen.

In totaal heeft 30% van de hbo-studenten een studievertraging. Het is niet duidelijk of dat te maken heeft met hun financiële situatie. 

Financiële problemen

43% van de studenten heeft in de afgelopen 3 maanden minimaal 1 van de volgende gebeurtenissen meegemaakt. Ze hebben: 

• een brief gekregen van een incassobureau of deurwaarder;
• een betalingsregeling afgesproken voor een openstaande rekening;
• een betalingsregeling afgesproken met de hogeschool;
• geen geld meer kunnen pinnen (21%).

Ondersteuning van studenten met financiële problemen

Als een student een vraag over geldzaken heeft, gaat hij meestal niet naar iemand op de hogeschool. Hij zoekt op internet, of vraagt het na bij ouders of vrienden. 

Ruim 1 op de 3 studenten die wél informatie heeft gezocht op de website van hun hogeschool, kon daar het antwoord op zijn vraag niet vinden.

Veel studenten willen financiële zorgen zelf oplossen: 21% zegt dat hij niemand om hulp vraagt

2 van de 3 studenten vindt dat de hogeschool studenten met financiële problemen moet helpen. Ze noemen 3 verschillende soorten ondersteuning:

1. een docent of decaan, met wie je zelf direct een afspraak kunt maken;
2. een financieel loket binnen de hogeschool, waar je informatie kunt vragen;
3. een keuzevak of les met algemene informatie over financiën.

Waarschijnlijk zien hogescholen de problemen vaak niet. Want studenten praten meestal niet uit zichzelf over hun financiële situatie. Ze willen het zelf oplossen. 

De onderzoekers adviseren hogescholen om zelf het initiatief te nemen om studenten met geldzorgen te begeleiden, want:

1. studeren wordt vaak lastiger als iemand moeite heeft met rondkomen;
2. studenten verwachten dat de hogeschool iets voor hen doet als ze financiële problemen hebben. Ze willen graag dat er iemand is bij wie ze met hun vragen en zorgen terecht kunnen. 

Hoe kun je financiële problemen herkennen?

De problemen hieronder kunnen op financiële problemen wijzen. Dat hoeft niet, maar ze kunnen wel reden zijn om aan de student te vragen hoe het gaat en of hij kan rondkomen. 

Concrete signalen die op financiële problemen kunnen wijzen:

• colleges missen; 
• veel werken; 
• lagere cijfers halen dan normaal; 
• overwegen om met de studie te stoppen;
• een betalingsregeling met de hogeschool treffen;
• concentratieproblemen hebben; 
• klachten hebben als hoofdpijn, stress, gespannen zijn en slecht slapen;
• 1 of meer openstaande rekeningen hebben; 
• vaak of altijd rood staan; 
• naast studieschuld nog andere schulden hebben. 

Niet alleen medewerkers van de hogeschool en andere professionals kunnen zo financiële problemen op tijd signaleren. Ook ouders en medestudenten kunnen een student vragen of er financiële problemen zijn. 

Als medewerkers van de hogeschool zulke signalen zien, moeten ze weten wat ze kunnen doen. Hierover lees je meer in deel 2.