Bereiken, benaderen en begeleiden van inwoners met een migratieachtergrond in armoede, schulden of geldzorgen

Het bereiken van inwoners met geldzorgen, armoede en schulden is voor veel (schuld)hulpinstanties nog altijd een uitdaging, in het bijzonder als het gaat om mensen met een migratieachtergrond. In een steeds diverser wordende samenleving groeit de urgentie om hulp toegankelijker en effectiever te maken. Echter is er nog te weinig bewustzijn, kennis en handelingsperspectief over diversiteitsensitief werken. Daarom heeft het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) een handreiking ontwikkeld met concrete handvatten voor een diversiteitsensitieve schuldhulpverlening en een factsheet met daarin tips.

Gemeenten ervaren verschillen in het bereiken, benaderen en begeleiden van inwoners met een migratieachtergrond. De meeste gemeenten maken hiervoor gebruik van een tolk (51%) of hebben hulpverleners in dienst met diverse culturele achtergronden (27%). Meer dan een kwart van de gemeenten geeft echter ook aan geen specifieke activiteiten in te zetten om inwoners met een migratieachtergrond te bereiken, benaderen en begeleiden.

Belemmeringen

Er belangrijke reden waarom gemeenten geen specifieke activiteiten inzetten voor inwoners met een migratieachtergrond is het ervaren van belemmeringen. Deze belemmeringen zijn te onderscheiden in vier niveaus:

• Systeem/organisatie: de afschaffing van het doelgroepenbeleid, terughoudendheid om specifiek aandacht te besteden aan de doelgroep en de complexiteit van het Nederlandse systeem.
• Hulpverleners: het ontbreken van affiniteit en kennis over verschillende (culturele) achtergronden, handelingsverlegenheid en een tekort aan multiculturele en meertalige teams en beperkte tijd voor begeleiding.
• Inwoners met een migratieachtergrond: taal- en cultuurbarrières, wantrouwen richting formele hulpverlening, schaamte of trots en een diverse doelgroep met betrekking tot leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, sociaaleconomische status en positie in de samenleving.
• Samenwerking tussen formele en informele organisaties: privacywetgeving, twijfels over deskundigheid, een moeizame overdracht, onvoldoende structureel contact en een gebrek aan kennis over elkaars aanbod.

Hanvatten gericht op systemen en organisaties

• Draag een gedeelde visie/mentaliteit uit waarin het belang van diversiteitsensitief (samen)werken binnen het domein van armoede, geldzorgen en schulden duidelijk wordt. Zorg dat er voldoende tijd wordt genomen voor bewustwording en het creëren van draagvlak.
• Tuig niets nieuws op voor diversiteitsensitief werken, maar maak diversiteitsensitief werken onderdeel van de reguliere dienstverlening. Het doelgroepenbeleid is weliswaar afgeschaft, maar specifieke aandacht besteden aan subgroepen zoals inwoners met een migratieachtergrond is wél mogelijk. Dit wordt nu ook al gedaan voor jongeren, werkende armen of ZZP-ers. Zorg er ook voor dat deze doelgroep terugkomt in beleid(visies) en plannen.
• Leer van vergelijkbare domeinen over wat wel of juist niet werkt.
• Faciliteer als Rijk de inzet van meertalige communicatiemiddelen, zoals het inzetten van tolken en de tolkentelefoon, maar ook de vertaling van brieven van bijvoorbeeld de Belastingdienst of andere overheidsinstellingen.
• Zet bij de ondersteuning het handelen vanuit de leefwereld centraal, waarbij het opbouwen van vertrouwen en het bieden van maatwerk het uitgangspunt is.
• Ontwikkel en faciliteer trainingen/cursussen rondom diversiteitsensitief werken binnen het domein van geldzorgen, armoede en schulden.

Handvatten gericht op hulpverlening

• Investeer in een multidisciplinair team. Zet in op het werven van hulpverleners met verschillende (culturele) achtergronden die verschillende talen beheersen. Dit zorgt voor begrip en herkenning bij inwoners en daarmee voor onderling vertrouwen.
• Zet in op deskundigheidsbevordering van hulpverleners en vrijwilligers. Hierbij staat het verplaatsen in en luisteren naar de ander en verdieping in de leefwereld centraal.

Handvatten gericht op inwoners met een migratieachtergrond

• Zet in op het vergroten van bewustwording bij inwoners met een migratieachtergrond.
• Betrek het sociale netwerk van inwoners met een migratieachtergrond.

Handvatten gericht op de samenwerking tussen gemeenten en andere organisaties

• Versterk de samenwerking tussen formele en informele organisaties.
• Benadruk gelijkwaardigheid en waardeer de kracht die informele organisaties hebben bij het bereiken, benaderen en begeleiden van inwoners met een migratieachtergrond.
• Werk niet alleen op stedelijk niveau maar juist op buurtniveau zodat meer mensen bereikt kunnen worden.
• Heb binnen de samenwerking specifieke aandacht voor het creëren van een warme overdracht naar de reguliere hulpverlening.
• Neem als overheid/gemeente een belangrijke rol in om de samenwerking tussen formele en informele organisaties op te zetten of te versterken.
• Zet binnen de samenwerking in op delen van kennis, bijvoorbeeld door middel van het organiseren van uitwisselingssessies waarin partijen met elkaar praten of samen naar oplossingen zoeken.

Bekijk hier ook de factsheet over de samenwerking tussen gemeenten en andere organisaties en de factsheet over de implementatie van diversiteitsensitief (samen)werken.