Armoede onder ouderen met een migratieachtergrond

Ouderen met een migratieachtergrond lopen verhoogd risico op armoede. Hiervoor is de voornaamste reden de incomplete AOW-opbouw, omdat deze groep op latere leeftijd naar Nederland is verhuisd. Verder is een groot deel van deze ouderen vroegtijdig buiten de arbeidsmarkt komen te staan door bijvoorbeeld werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. In 2020 wordt geconstateerd dat er weinig kennis is over hoe ouderen met een migratieachtergrond deze situatie van armoede ervaren en welke hulp zij nodig hebben. Daarom heeft de Werkplaats Sociaal Domein Den Haag & Leiden een verkenning uitgevoerd onder bezoekers het Vadercentrum Adam in Den Haag.

Uit het onderzoek blijkt dat de respondenten veel belang hechten aan het voorkomen van schulden en betalingsachterstanden. Zij beperken zich tot uitsluitend noodzakelijke uitgaven. Dit heeft gevolgen voor hun materiële leefomstandigheden, sociale contacten en maatschappelijke participatie. Ze maken zich veel zorgen over geld. Deze zorgen groeien nu de prijzen voor dagelijks levensonderhoud en woonlasten stijgen, terwijl het inkomen gelijk blijft.

De verkenning komt uit op drie aandachtspunten voor verbetering:

1. Verhogen van het uitkering- en toeslagenniveau
   Wanneer een onvolledig AOW-pensioen aangevuld wordt met de AOI (Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen) regeling, gebeurt dit tot bijstandsniveau. Ondanks de aanvulling blijft het inkomen dan onder de armoedegrens, terwijl het AOW-pensioen is ingericht om een boven de armoedegrens te blijven. In combinatie met het uitblijven van indexatie van pensioenen en AOW, verhoogd dit het risico op armoede. Met ondersteuning van literatuuronderzoek wordt de ingreep van het verhogen van het uitkering- en toeslagenniveau voorgesteld.
2. Zet in op integratie op de arbeidsmarkt
   Onder veel respondenten is de bereidheid voor het verrichten van betaalde arbeid groot. Dit was ook al zo voordat zij de pensioenleeftijd bereikten. Door ook voor het bereiken van de pensioenleeftijd in te zetten op integratie op de arbeidsmarkt, wordt zowel het inkomen als het opgebouwde pensioen verhoogd.
3. Vergroot de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties
   De rol van het sociale netwerk en de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties is zeer beperkt. Een beroep doen op het sociale netwerk heeft weinig effect, omdat het sociale netwerk vooral bestaat uit mensen die in dezelfde situatie zitten. Wel wordt een beroep gedaan op de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties. Wanneer maatschappelijke organisaties deze arme ouderen met een migratieachtergrond beter in beeld krijgen en beter zicht krijgen op wat zij nodig hebben, kunnen zij deze groep beter ondersteunen.