Complete herziening van toeslagensysteem geen optie

Staatssecretaris Van Ark (SZW) reageert in een Kamerbrief op het rapport ‘Eenvoud loont’. Het toeslagensysteem veranderen is voorlopig geen optie. En er zijn al veel initiatieven om de schuldenproblematiek aan te pakken. We hebben al veel bereikt met elkaar. Ook wijst het kabinet op de eigen verantwoordelijkheid van de burger.

In het rapport ‘Eenvoud loont’ adviseert de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) om regels en systemen te vereenvoudigen.

De Kamer heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gevraagd om een reactie op het rapport. Ook wil de Kamer weten bij welke overheidsdiensten veel boetes en nabetalingen plaatsvinden.

Reactie op het rapport ‘Eenvoud loont’

Het kabinet ziet de ernst van de schuldenproblematiek zeker in. Maar mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun financiële beslissingen en de gevolgen daarvan. Als iemand een schuld niet terugbetaalt, mag een schuldeiser een schuld met dwang incasseren.

Ook schuldeisers hebben het geld hard nodig

Als mensen problematische schulden (dreigen te) krijgen, moeten ze goede hulp krijgen. De overheid is een van de grootste schuldeisers. Daarom heeft de overheid een duidelijke taak om te voorkomen dat schulden onnodig hoog oplopen.

Vooral mensen met een lage opleiding, een laag inkomen en weinig vaardigheden lopen kans dat kleine schulden groter worden. De RVS geeft in haar rapport 3 adviezen:

1. Maak regels en systemen eenvoudiger: technisch ontzorgen

Het toeslagensysteem veranderen heeft enorme gevolgen. Daarom is een complete herziening van dit systeem voorlopig geen optie. Het kabinet wil wel het proces rond toeslagen vereenvoudigen en waar nodig maatwerk bieden.

De overheid onderzoekt op dit moment de mogelijkheid om toeslagen direct over te maken naar onder andere zorgverzekeraars en woningcorporaties. Nu al kunnen mensen in een schuldhulpverleningstraject toeslagen laten overmaken naar de schuldhulpverlener.

Er komt een voorstel voor een nieuw financieringssysteem voor de kinderopvang. Daarbij gaat het geld direct van het Rijk naar de organisaties in de kinderopvang.

2. Eenvoudige toegang tot financieel advies: sociaal ontzorgen

Het kabinet vindt het erg belangrijk om schulden te voorkomen, op tijd te signaleren en op te lossen. De staatssecretaris wijst op een aantal initiatieven om de zorgen van mensen met (problematische) schulden weg te nemen. Zo vraagt de Belastingdienst (ex-)laaggeletterden naar hun ervaring, om de service aan de balie te verbeteren.

3. Zorgplicht voor overheid, maatschappelijke organisaties en bedrijven

Schulden voorkomen en oplossen is ook voor schuldeisers belangrijk. Dat begrijpen organisaties ook. Overheidsinstanties en andere organisaties werken steeds vaker samen.

Ook hier noemt de staatssecretaris een aantal initiatieven. Zoals het programma ‘Schouders eronder’ om kennis en vaardigheden binnen de schuldhulpverlening te verbeteren.

Het rapport van de RVS is in juni 2017 uitgekomen. De Kamerbrief is van maart 2018. In de periode daartussen heeft de overheid beloofd de mogelijkheid van een landelijk incassobureau zoals in Zweden te onderzoeken.

Werkwijze overheidsorganisaties

De staatssecretaris heeft 8 overheidsorganisaties gevraagd naar hun werkwijze. De organisaties proberen te voorkomen dat schulden escaleren en de boetes zich opstapelen.

Sommige organisaties helpen burgers om zich aan de regels te houden en zo boetes te voorkomen. Andere organisaties werken aan verbetering van hun communicatie en service. Vaak is een betalingsregeling mogelijk als iemand een boete of nabetaling niet kan betalen.

Het aantal boetes en nabetalingen per overheidsorganisatie is niet bekend. Dat zou ook geen nut hebben: je kunt bijvoorbeeld boetes niet vergelijken met nabetalingen. Dat geldt ook voor de cijfers van de verschillende organisaties.

Conclusie

Volgens de staatssecretaris is er al veel bereikt en in gang gezet om het schuldenbeleid te verbeteren. De komende jaren zullen we de resultaten daarvan zien.

De staatssecretaris is bezig ‘een brede schuldenagenda’ op te stellen (voorjaar 2018). Daarbij zal zij de adviezen van de RVS meenemen.