Veel schuldenaren weten schuldhulp slecht te vinden

Ruim een half miljoen Nederlandse huishoudens heeft ernstige financiële problemen. Een groot deel van deze huishoudens meldt zich niet bij de schuldhulpverlening. Welke groepen zijn dat en waarom zoeken ze geen hulp?

In 2018 meldden ruim 86.000 huishoudens zich bij de schuldhulpverlening. Dat blijkt uit cijfers van de NVVK. Dat is 10% minder dan het jaar daarvoor. Toch is het aantal huishoudens met problematische schulden in 2018 niet gedaald. 

Nog steeds heeft 1 op de 5 huishoudens financiële problemen. Het aantal huishoudens met ernstige financiële problemen is ongeveer 600.000. Een groot deel van die mensen zoekt dus geen hulp.

Wanneer zijn financiële problemen ernstig?

Het Nibud noemt financiële problemen ernstig als een huishouden in de afgelopen 12 maanden minimaal 1 van de volgende situaties heeft meegemaakt:

• de huur of hypotheek meer dan 10 dagen te laat betaald;
• loonbeslag opgelegd gekregen;
• aangemeld bij het CAK omdat de zorgpremie te laat is betaald;
• energie afgesloten door te laat betalen;
• regelmatig een voorschot gevraagd op het salaris.

Bij wie komen ernstige financiële problemen vaker voor?

2500 Nederlanders tussen de 18 en 75 jaar vulden een online vragenlijst in. Daaruit bleek dat ernstige betalingsproblemen vaker voorkomen bij:

• mannen
• jongeren (18-25 jaar)
• huishoudens met een huurwoning
• huishoudens met kinderen
• mensen die het jaar ervoor een levensgebeurtenis hebben meegemaakt, bijvoorbeeld een andere baan, een scheiding of verlies van baan.

Welke mensen zoeken geen hulp?

De onderzoekers vergeleken de gegevens uit de vragenlijst met gegevens van de NVVK. Zo konden ze nagaan welke groepen met ernstige betalingsproblemen zich niet of minder vaak bij de schuldhulpverlening melden. Dat zijn:

• mannen
• jongeren
• huishoudens met een koopwoning
• gezinnen met kinderen
• huishoudens met een inkomen uit werk

Waarom zoeken mensen geen hulp? 

Ongeveer de helft van de mensen met ernstige betalingsproblemen zegt dat ze de schuldhulpverlening weten te vinden. De andere helft weet de weg niet of zegt dat hij wel hulp gaat zoeken als dat nodig is. De stap naar de schuldhulpverlening lijkt voor veel mensen te groot of te moeilijk. 

De onderzoekers denken dat daar verschillende redenen voor zijn:

• Mensen onderschatten de ernst van hun problemen. Ze denken dat ze zelf hun problemen kunnen oplossen. Of dat de problemen wel weer overgaan. Dit speelt misschien vooral bij mensen met een baan, omdat ze denken dat het salaris van volgende maand de problemen oplost.
• Mensen schamen zich voor hun problemen. Hulp zoeken voelt als falen. Dit speelt misschien ook vooral bij mensen met een baan, omdat ze vinden dat ze zelf moeten kunnen rondkomen.
• Mensen weten niet waar ze terecht kunnen voor hulp. De groepen huishoudens die zich niet of minder vaak voor schuldhulp melden, kennen de sociale kaart minder goed. Mensen met een eigen huis, jongeren, en mensen met een baan hebben vaak nog geen contact gehad met hulporganisaties in hun gemeente. Ze weten dus minder over de mogelijkheden. 
• Mensen hebben verkeerde ideeën over schuldhulp. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat schuldhulp betekent dat ze hun woning moeten verkopen, minder geld mogen uitgeven of geen invloed meer hebben op hun eigen situatie.