Knellende schuldenwetgeving en adviezen

Iedere schuldhulpverlener loopt er in zijn werk tegenaan: problemen in de verschillende wetten. Een burger die bij de schuldhulpverlening aanklopt, heeft gemiddeld 14 schuldeisers. Dat maakt het al lastig om uit de schulden te komen. En daar komt nog bij dat er heel veel regels zijn rond het innen en aflossen van schulden. Soms spreken die regels elkaar ook nog tegen. 

Hoe ziet de bestaande wet- en regelgeving eruit en welke problemen geeft dat?

De onderzoekers keken naar de juridische kant van schulden. Zij hebben daarin problemen ontdekt waar schuldenaren, maar ook professionals in de praktijk last van hebben.

Je leest in het rapport:  

• welke partijen betrokken zijn bij de aanpak van schulden en wat ze precies doen;
• wat het tijdpad is van de bestaande schuldhulpverlening (aanloop- en uitvoeringsfase);
• welke wetten en regels elkaar tegenspreken;
• welke belemmeringen schuldhulpverleners in de praktijk tegenkomen, bijvoorbeeld op het gebied van privacy en gegevensuitwisseling.

Hoe kunnen we de bestaande wet- en regelgeving verbeteren?

De onderzoekers doen 50 voorstellen om de knelpunten op te lossen en de belemmeringen weg te nemen. Sommige van die adviezen zijn overkoepelend, bijvoorbeeld: Ontwikkel een eenduidig kader over hoe schuldhulpverlening van goede kwaliteit eruitziet. Gemeenten kunnen dan hun eigen uitvoering daarmee vergelijken en er komt een landelijk beeld van de gemiddelde kwaliteit. 
In andere gevallen gaat het om aanvullende wetgeving. Bijvoorbeeld als een schuldregeling vastloopt doordat een van de schuldeisers weigert mee te werken en daarmee het hele traject blokkeert. Voorstel van de onderzoekers: verplicht die ene schuldeiser om wél mee te werken als de meerderheid van de schuldeisers dat ook wil. 

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

De onderzoekers hebben voor hun inventarisatie rapporten en andere informatie gebruikt uit de periode van 2012 tot 2018. In 2012 trad de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in werking. Daarnaast hebben ze in interviews gevraagd naar tegenstrijdigheden en knelpunten. Ook hebben ze een oproep geplaatst in 13 verschillende LinkedIn-groepen. Die oproep heeft veel reacties opgeleverd van vrijwilligers, professionals en organisaties. Veel van de problemen die langs deze weg werden gemeld, waren nog niet in een schriftelijke bron beschreven.

De inventarisatie van knellende schuldenwetgeving is in korte tijd opgesteld en is dus niet uitputtend, maar vooral richtinggevend.
 
De vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft opdracht gegeven tot het onderzoek. Ze wil meer inzicht krijgen in eventuele tegenstrijdigheden en belemmeringen in de bestaande wet- en regelgeving rond schulden. Schuldenproblematiek is een van de onderwerpen waarmee de Kamercommissie zich bezighoudt.